Historiek

Voorafgaand

Reakiro is ontstaan vanuit een maatschappelijke nood aan zorg die werd aangevoeld door een aantal psychiaters, werkzaam in de organisatie van de Broeders van Liefde België en het UPC KU Leuven. We schrijven 2018 wanneer deze psychiaters – Stephan Claes, Dirk De Wachter, Marc Eneman, An Haekens en Joris Vandenberghe – samenkomen om te spreken over een mogelijk initiatief voor mensen die psychisch lijden omwille van een psychiatrische problematiek en die worstelen met levenseinde vragen. Ann Callebert werd na enige tijd uitgenodigd om deel te nemen aan het overleg. Dit omwille van haar expertise m.b.t. ervaringsdeskundigheid en herstel, en specifiek omwille van haar initiatief, nl. een herstelwerkgroep specifiek voor deze mensen die psychisch lijden omwille van een psychiatrische problematiek, worstelend met vragen rond levenseinde. Vanaf 2019 werd Axel Liégeois, expert m.b.t. ethiek in de zorg en betrokken bij de uitbouw van de crustatieve zorg in Vlaanderen, aangezocht om deel te nemen aan dit overleg. Ook Luc Bemelmans werd vanaf 2019 mee uitgenodigd om na te gaan of een concreet initiatief haalbaar zou zijn. Na een jaar overleg, samen denken, schrijven en schrappen, wikken en wegen van woorden, zoeken naar een geschikte locatie en vele praktische elementen te regelen, kon uiteindelijk gestart worden met het samenstellen van een team. Naast Ann Callebert, Luc Bemelmans en Joris Vandenberghe werd het eerst Reakiroteam vervolledigd met Thijs Vanhie en Laura Mattys.

Start – 20 maart 2020

Het Reakiroteam startte haar werking op 20 maart 2020. Dit gebeurde op initiatief van de organisatie Broeders van Liefde België, het UPC KU Leuven, vzw Walden en vzw De Hulster. Van bij de start werd het wetenschappelijk onderzoek mogelijk gemaakt dankzij de Stichting Amici Almae Matris. Het project werd ontwikkeld binnen het netwerk Diletti in de regio Diest-Aarschot, Leuven, Tervuren, Tienen-Landen. Nog voor het eerste jaar 2020 voorbij was, werd duidelijk dat – omwille van de hoge aanmeldingsdruk – het team uitbreiding nodig had. Dezelfde partners breidden hun engagement uit en bood het team de kans om de nodige groei waar te maken. Het huidige team werd vervolledigd door Marjon Goethals (als vrijwilliger), Annick Claeys (momenteel werkzaam in het Reakiro team West-Vlaanderen), Annelies Cuypers, Sofie Verdegem, Leen Hermans, Hilde Nys, Kim Snoeks (momenteel werkzaam in het Reakiro team West-Vlaanderen) en Bruno Theunissen.

Regionale verbreding – 1 mei 2022

Vanaf 1 mei 2022 wordt een tweede vestigingsplaats van het zorgprogramma geopend in West-Vlaanderen (Brugge), werkzaam voor de mensen woonachtig in provincie West-Vlaanderen of voor mensen die in zorg zijn bij één van de 7 psychiatrische centra van West-Vlaanderen. De uitbouw van deze 2^de vestigingsplaats is mogelijk dankzij de financiële inbreng van alle psychiatrische centra van West-Vlaanderen: PC Menen, Kliniek Sint-Jozef Pittem, Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart Ieper, Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus Beernem (Broeders van Liefde),  Psychiatrisch Ziekenhuis Onze-Lieve-Vrouw Brugge, Psychiatrisch Ziekenhuis Heilige Familie Kortrijk, PTC Rustenburg Brugge alsook van de congregatie Zusters van de Bermhertigheid Jesu.

Teamleden in deze vestigingsplaats zijn Annick Claeys, Belle Claus, Eva Depoortere (coördinator), Lieve Lemey (psychiater), Bruno Bennoot en Kim Snoeks.

Onze speerelementen

• Stevig ethisch fundament – klik hier om onze visie te lezen.
• De uitbouw van een zorg- en opvangmodel, onze maatschappelijke dienstverlening.

Vanuit een open en zorgzame basishouding willen we met respect voor de inherente waardigheid, de autonomie in verbondenheid en de vrijheid van elke mens op een non-directieve manier aanwezig zijn. De ruimte die ontstaat vanuit de openheid voor de mogelijkheid van euthanasie, exploreren we ten volle, zowel m.b.t. het perspectief van het willen sterven als m.b.t. het perspectief van het leven. Naast de exploratie van het willen sterven is er een actieve gerichtheid op herstel en het leven aanwezig.

Gezien de impact die een vraag om euthanasie ook op de betrokken naasten heeft, exploreren we – samen met de gast en met diens toestemming ook  alle mogelijke verbindingen die de gast heeft met betrokken naasten.

• Aanbod
  • Inloopfunctie
  • Aanbod van de gasten zelf
  • Individuele gesprekken
  • Groepsaanbod – Reakirogroepen

Het oorpronkelijke aanbod vanuit de HEE-methodiek (Herstel, Empowerment & Ervaringdeskundigheid) werd intussen aangevuld met inzichten vanuit de vier pijlers waarop de werking van Reakiro is gestoeld: palliatieve zorg, existentiële zorg en presentie werden naast de herstelvisie mee geïntegreerd in de Reakirogroepen.

• De vorming, sensibilisering en expertisebevordering in de GGZ sector

Reakiro investeert  in de ondersteuning van andere centra en voorzieningen bij vragen rond thema’s van euthanasie en levenseindezorg. Dit gebeurt b.v. naar aanleiding van een samenwerking rond een specifieke casus, en/of meer algemeen als expertisebevordering van partners rond deze moeilijke thema’s op basis van de ervaring die Reakiro uitbouwde in dit domein. De vorming bestaat o.m. uit het delen van informatie en geven van handvaten over: de 4 pijlers (model Reakiro), het hanteren van ambivalentie en het 2 sporenbeleid, de ethische visie en het mogelijke mandaat (als teamlid vanwege de arts, vanwege je team of vanwege de organisatie), het belang van authenticiteit, het omgaan met onmacht en het begrensd zijn, alsook omgaan met rouw en zelfzorg.

• Het wetenschappelijk onderzoek

Dit wordt gestuurd door een wetenschappelijke stuurgroep, waarin Joris Vandenberghe (MD, PhD), Sofie Verdegem, Thijs Vanhie en Luc Bemelmans zetelen. Deze stuurgroep werkt in nauwe samenwerking met Stephan Claes (MD, PhD) UPC KU Leuven, Siebrecht Vanhooren (PhD, Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen), Axel Liégeois (PhD, Faculteit Theologie en Religiewetenschappen) en Dirk De Wachter (MD, PhD, Faculteit Geneeskunde), en met de resonantiegroep van Reakiro, waarin experten zetelen van uit de UGent, UAntwerpen en van uit de GGZ sector.

• Het kwalitatief onderzoek omvat drie deelstudies, nl. een belevingsonderzoek rond het proces van euthanasie bij patiënten met een persisterende doodswens en/of euthanasieverzoek wegens ondraaglijk psychiatrisch lijden (death wish due to unbearable psychiatric suffering, DWUPS), een onderzoek naar veranderingsprocessen in de existentiële counseling van patiënten met DWUPS en een belevingsonderzoek bij hulpverleners van patiënten met DWUPS rond hun ervaringen met existentiële thema’s in hun begeleidingen.
• Het kwantitatief onderzoek. Aan de hand van psychometrisch gevalideerde en eigen opgestelde vragenlijsten worden gasten bevraagd op hun positie in het proces dat ze doormaken m.b.t. euthanasie, suïcide-ideatie, hoe ze de kwaliteit van zorg ervaren, waar ze kracht uit putten, gevoelens van hulpeloosheid, hopeloosheid of moedeloosheid, mate van existentiële angst, ervaren van en reflectie rond zingeving, hoop, symptomatische stress en interpersoonlijk functioneren en ervaren veranderingen.

Onze ervaringen? Onze uitdagingen?

We kennen een groeiproces in Reakiro waarin alsmaar duidelijker wordt dat ‘werken met ambivalentie’ een belangrijk element van onze werking is, alsook het element onmacht en omgaan met onmacht. Hier proberen we naast het toelaten van onmacht bij gast en diens naastbestaanden, ook onze eigen onmacht toe te laten / ruimte te geven, alsook die van collega’s in andere GGZ- teams.

We zien het als onze opdracht: de samenleving en GGZ partners attent te blijven maken:

• nood aan laagdrempelige geestelijke gezondheidszorg, in het bereik én op maat van ieder medemens – te veel van onze gasten vallen tussen de mazen van het gezondheidszorgnet.
• Ook het attent maken op de nood aan het blijven bijdragen aan de opdracht in het ontwikkelen van een gespecialiseerde diagnose-overstijgende zorg op maat voor deze specifieke doelgroep.

Hiertoe willen we met Reakiro als brugfunctie betekenis hebben in het ondersteunen van teams die met deze doelgroep in aanraking komen en die aangeven onvoldoende expertise te hebben in het omgaan met existentiële vragen van hun patiënten. Op termijn verwachten we dat teams deze opdracht zelf beter kunnen opnemen.

We beseffen dat de ontwikkeling van een nieuw zorgmodel een integratie van zorg en onderzoek vereist; zowel kwantitatief en kwalitatief, modelontwikkeling en -validatie.

Naarmate het onderzoek vordert in Reakiro zullen we in staat zijn meer pertinente vragen in het maatschappelijk debat in te brengen.

Op die manier willen wij mee politiek bewustzijn creëren voor de complexiteit van de vragen naar euthanasie die mensen stellen wegens hun psychische lijden als gevolg van een psychiatrische problematiek.

We merken dat er op vlak van euthanasie omwille van ondraaglijk psychisch lijden ten gevolge van een psychiatrische aandoening een grote nood is aan: expertise ontwikkeling in diverse opleidingen, verdergezette vorming en inter-/supervisie voor teams die hiermee aan de slag gaan en aan wetenschappelijk onderzoek.

Overzicht voormalige collega’s

Ann Callebert had als expert ervaringsdeskundige en psychologe op vrijwillige basis het initiatief genomen een herstelwerkgroep op te richten, specifiek voor mensen die psychisch lijden omwille van een psychiatrische problematiek, worstelend met vragen rond levenseinde. Deze herstelwerkgroep werd in maart 2020 in de werking van Reakiro geïntegreerd, en de kaart van (de) herstel(pijler) werd volop getrokken in Reakiro. Ann haar stem en inbreng was in het uitbouwen van de herstelpijler uitermate groot. Zo zorgde zij voor de vorming m.b.t. het werken met herstelwerkgroepen van al de toenmalige teamleden. De naam Reakiro alsook het logo werd voor de start van het Reakirohuis door Ann aangedragen. Ze ontwikkelde beide in samenwerking met mensen uit haar ruime netwerk.

Laura Mattys startte als onze eerste onderzoekster in volle Corona-periode. Zij heeft de basis gelegd voor het wetenschappelijk onderzoek in Reakiro.

Justine Michem startte in Reakiro als jonge, recent afgestudeerde psychologe. Zij straalde en rust uit en had ze een enorme verbondenheid met de thema’s waarmee we werken in Reakiro.

Luca Turcksin is op haar eigen vraag en initiatief als stagiair in Reakiro begonnen en heeft in de moeilijke Coronaperiode de huidige werking van Reakiro mee vorm gegeven. Na haar stage heeft zij een half jaar in Reakiro gewerkt als jobstudent.

Joost Vanhaecke startte een tweede antennepunt voor Reakiro in West-Vlaanderen. Hij stemde de werking van dit nieuwe huis af met de bestaande werking in Leuven. Joost koos ervoor om dit met de nodige zorg te doen. Hij heeft zich op één jaar tijd op sublieme wijze in de materie van Reakiro ingewerkt en werd op die korte tijd zowel inhoudelijk, organisatorisch als strategisch een zeer gewaardeerde collega. Op zijn manier, no nonsens en met een grote menselijke genegenheid, nam Joost de lokale opbouw van Reakiro West-Vlaanderen, alsook de uitbouw van Reakiro in haar geheel ter harte. Joost gelooft in Reakiro. Joost gelooft in werken op mensenmaat. Het is deze manier van werken die we in Reakiro blijvend proberen waar te maken. Als organisatie weet Reakiro zich ‘breed’ gedragen door Joost.